نوشته دکتر فاطمه فروزش هنرجوی مدرسه آرتسنس
این عکس با نام «فرشته‌ای روی دوچرخه» اثری است از عکاس معروف جوزف کودلکا Josef Koudelka. کودلکا یکی از صد عکاس برتر قرن بیستم است. وی یک سال قبل از گرفتن این عکس، تصمیم گرفت شغل خود را به عنوان مهندس هوافضا رها کند و از آن به بعد تمام زندگی‌اش را صرف عکاسی کرد. این عکس در چکسلواکی حدود سال 1968 گرفته شده است.
صرف نظر از عناصر بصری، معمولن عکس‌های کودلکا روحی فرا‌واقعی دارند. یک روز روشن در خیابانی روستایی، پسر بچه‌ای با شمایل فرشته، سفید‌پوش و بالدار سوار بر دوچرخه. در تصویر نشانه‌ای از عید کریسمس نیست بنابراین شاید پسر بچه این لباس را برای جشن بالماسکه استفاده کرده یا برای اجرای تئاتر در مدرسه! در هر حال ما نمی‌دانیم. او با تکیه بر دیوار چوبی، در کنار درشکه توقف کرده و به زن روبرو خیره شده است. ژست زن با آن حالت دست به کمر انگار کمی طلبکارانه بنظر می‌‌آید. گویی در انتظار معجزه‌ای از طرف فرشته بوده که حالا با دیدن شمایل فرشته، امید برآورده شدنش از دست رفته است. یک دست پسرک فرشته‌ای، فرمان دوچرخه را گرفته و دست دیگرش را نمی‌بینیم. گویی شاهد ناتوانی فرشته‌ای هستیم که حتا در حفظ تعادل و کنترل دوچرخه‌اش دچار مشکل خواهد شد. اسب‌ها که موجوداتی کاملن آشنا و زمینی‌اند، با جثه بزرگشان، با اینکه بخش زیادی از عکس را نگرفته‌اند اما ابهت و عظمت رویایی فرشته را زیر سوال می‌برند. مسیر کوچه، چشم ما را به سراشیبی و سقوط هدایت می‌کند. باید امیدوار باشیم و دعا کنیم که فرشته لااقل با این شیب سالم به مقصد برسد. فرشته‌ای که حتی دیگر کمی سرافکنده‌گی و ناتوانی و خستگی در چهره‌اش دیده می‌شود. ملال‌آوری و آشفتگی که بر صحنه سایه افکنده در اغلب آثار کودلکا شایع است. این ملال تا حدودی شاید بخاطر کسالت سوسیالیستی است که برای چند دهه در بلوک شرق حاکم بود. از دید مردم، فرشتگان ( که از سوی حزب کمونیست انکار می‌شدند) فرستادگانی از جهان دیگر هستند، باید برایمان شادی، امید و معجزه را به ارمغان بیاورند، اما تصویری که کودلکا برایمان رقم زده حتی افسانه‌های پریان را به چالش کشیده است.
اگر این مطلب را دوست داشتید پیشنهاد می‌کنیم مقاله از سکون حرکت را هم بر روی وبسایت مدرسه آرتسنس مطالعه کنید.